Diana Ozon | 20 Maart 2004Koningin Juliana overleden

Bij het overlijden van Koningin Juliana gaat  in de eerste plaats mijn medeleven uit naar de nabestaanden. De dood is voor iedereen gelijk.

Ik zeg opzettelijk ‘koningin’ want dat is ze voor mij en velen altijd gebleven. Op 30 april 1980 sprak zij vanaf het paleisbalkon de rellende menigte op bezwerende toon toe met  “zojuisssst...” Toen heeft zij “afstand gedaan van de regering” waarmee zij zich volgens mij ook uitdrukkelijk distantieerde van het toenmalige kabinet. Zij stelde ons daarbij eenvoudigweg voor aan “Beatrix” die menigeen even kortaf bij die voornaam is blijven noemen. Of nog korter: Bea of Trix.

In mijn punkarchief bevinden zich nogal wat royaltyartikelen. In de jaren ‘70 sierde haar beeltenis regelmatig collages in punkkranten als de Koekrant en andere fanzines.

Dr. Rat verkocht fotokopieën als ansichtkaarten van Juliana met haarnetje en sigarettenpeuk tussen haar lippen. Hij is haar al bijna 23 jaar geleden voorgegaan naar de Eeuwigheid. Hij zal altijd de Koning van De Graffiti blijven en “ Voor ons is Juliana nog steeds de koningin!” Dat is ook de titel van een singeltje van Willy Klinkenberg En Zijn Wereld Natuur Bende. Ik heb het aangeschaft in de anarchistische boekhandel Fort Van Sjakoo omdat het in mijn collectie past.

Dergelijke kritisch ludieke grammofoonplaatjes verkocht ik ook in mijn gallerie Anus. Een punkwinkel die feestelijk werd geopend in 1979 op dè jaarlijkse Amsterdamse feestdag Koninginnedag, de verjaardag van Koningin Juliana. Haar overlijden zal aan deze traditionele dag niets veranderen. Een dag van punkmuziek en bier op de openbare weg.

In die Gallerie Anus, middenin boven de toonbank, pronkte een statieportret van Juliana ten voeten uit. Ze draagt een sjerp om haar lange galajapon. 'Anus Hofleverancier' stond erboven en het was verluchtigd met gouden lijst, metalen kettinkjes en veiligheidsspelden. Daarnaast hing een grote kleurenfoto van de koningin in mouwloze maxi-jurk waaronder pantoffels(!) uitpiepen. De poster is voorzien van handgeschreven reclame voor het punktijdschriftje Zoologisch Denken, 'majesteitelijk goed'. Uit haar mond komt een tekstballon: 'Nu hebben wij onze jurk nog aan. Maar straks als Bernhard thuiskomt...'

De rest van het koningshuis kon minder op verering rekenen. De regelmatige verjaardagen van de Oranjefamilie werden door mij bijvoorbeeld verder alleen via dit gedicht opgemerkt:

Koningin-moeder

Er wordt tegenwoordig
Zo slordig gevlagd
Dat ik even dacht
Dat Koningin-moeder
Was overleden vannacht

Nu is dat gedicht niet meer van toepassing. In mijn omgeving, de republikeinse Staatsliedenbuurt, voormalig kraakbolwerk ten tijde van “Geen Woning, Geen Kroning”, hangt vrijwel nergens de nationale driekleur. Wel wapperen steevast zwarte vlaggen, Palestijnse vlaggen en regenboogvlaggen. Alleen bij voetbalhoogtepunten kleurt de wijk oranje. Het geeft een redelijk beeld van de bevolking.

Ook Koningin Juliana gaf een eerlijk beeld van zichzelf. Een kettingrokend moeke op pantoffels. Door Wim Schippers werd ze onsterfelijk gemaakt als 'Spruitjeskoningin. Een tv-sketch waarin haar evenbeeld een toespraak tot het volk houdt terwijl ze groenten zit schoon te maken.

Koningin Juliana’s verdienste is dat ze met stille kracht door zichzelf te zijn het ongenaakbare beeld van de monarchie omver heeft geworpen. Dat onverbloemde zicht op de werkelijkheid zal ook haar laatste defilé en rijtocht geven. Een route zoals uitgestippeld door wijlen haar schoonzoon Prins Claus.

Uitkijkend naar dit televisiehoogtepunt heb ik mij op de rouwmuziek van de omroepen laten inspireren tot het volgende vers:

Bijzetting

Door opgedirkte paarden getrokken
op een laatste reis langs het volk
Uit een omroephelikopter bezien
over het geschonden land vol

bedrijfskavels, sloperijen, gifgrond
Op de achtergrond een snelweg
Vooraan bij de media-attentie gilt
een jongetje naar zijn vriendje

Zo trokken de farao’s door Thebe
en alle vorsten gaan een zelfde weg
Begaapt, door ceremonie omgeven
naar hun tombe, koninklijke kelder

terwijl land en leven, dynastieën
volkeren gewoon verder werken

Diana Ozon 2004

Uit de bundel Bronwater
Uitgeverij Passage
ISBN 90 5452 128 7 

Noot: Voor Ons Is Juliana Nog Steeds De Koningin!
Willy Klinkenberg En Zijn Wereld Natuur Bende.
Fratelli Records Co - KS 1983 16